Artykuły / Dla nabywców.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów po raz kolejny podejmuje próbę przygotowania propozycji nowelizacji przepisów ustawy deweloperskiej. Głównym jej celem jest podniesienie istniejącego poziomu ochrony nabywców mieszkań i domów, głównie poprzez lepsze zabezpieczenie ich wpłat na wypadek upadłości dewelopera albo banku prowadzącego mieszkaniowy rachunek powierniczy. Istotną nowością ma być utworzenie Deweloperskiego Funduszu Gwarancyjnego.   Nowa ustawa deweloperska UOKiK pracuje nad nowelizacją przepisów ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego od kilku lat (zobacz np. informacje z 2015 roku). Poprzednia propozycja, przedstawiona w połowie 2018 r., spotkała się z powszechną krytyką. Głównym powodem niezadowolenia środowiska deweloperskiego oraz innych uczestników rynku była chęć likwidacji możliwości stosowania otwartych mieszkaniowych rachunków powierniczych, z których deweloperzy obecnie korzystają w prawie 90% inwestycji.

Afery reprywatyzacyjne w Warszawie to nie tylko sprawy dotyczące kamienic. Wiele z działek, które przed laty zostały zwrócone nieuprawnionym osobom rzekomo reprezentujących spadkobierców byłych właścicieli, zostało przeznaczonych do nowej zabudowy. Odkupili je następnie deweloperzy, którzy zaplanowali na nich realizację budynków wielolokalowych. Problemy z reprywatyzacją, które sięgają tzw. dekretu Bieruta oraz nieuregulowaniu kwestii majątkowych w ostatnich 30 latach, odbijają się czkawką osobom, które wpłaciły deweloperom pieniądze za mieszkania.  

Z dniem 1 stycznia 2019 r. prawo użytkowania wieczystego gruntów, na których zbudowane są domy jednorodzinne lub budynki mieszkalne (także z lokalami użytkowymi), zostaje automatycznie przekształcone w prawo własności tych gruntów. W przypadku gruntów, które zostaną zabudowane budynkami mieszkalnymi w późniejszym terminie, przekształcenie użytkowania wieczystego nastąpi z dniem oddania budynku do użytkowania, a więc po zakończeniu jego budowy. Co zmieni się dla osób, które wcześniej podpisały umowę deweloperską, albo podpiszą ją niedługo?  

Jednym z najważniejszych czynników wyznaczających cenę każdej nieruchomości jest jej powierzchnia. Nie inaczej jest w przypadku lokali mieszkalnych i domów. Ten parametr poprawnie nazywa się powierzchnią użytkową i dokładnie można go określić dopiero po zakończeniu budowy budynku. Poniżej wyjaśnię według jakich zasad ustalana jest powierzchnia użytkowa mieszkania lub domu jednorodzinnego.  

Budynki wielorodzinne najczęściej posiadają podziemną halę garażową z miejscami postojowymi dla samochodów i komórkami lokatorskimi. Z prawnego punktu widzenia hala garażowa może być zarówno częścią nieruchomości wspólnej - tak samo jak części budynków poza lokalami czy teren dookoła nich - albo osobnym lokalem niemieszkalnym. O wyborze rozwiązania decyduje deweloper. Oba mają swoje wady i zalety, o których warto wiedzieć. Jakie są różnice pomiędzy halą garażową będącą częścią nieruchomości wspólnej a samodzielnym lokalem niemieszkalnym? Pierwsza to zasady ponoszenia kosztów utrzymania. Gdy hala stanowi część nieruchomości wspólnej koszty jej utrzymania (także remontów) pokrywają wszyscy właściciele lokali proporcjonalnie do udziałów w nieruchomości wspólnej – także, gdy nie dysponują miejscami postojowymi. W przypadku samodzielnego lokalu koszty dzielone są jedynie pomiędzy współwłaścicieli hali, którymi są osoby mające prawo korzystania z miejsc postojowych.

Do napisania tego tekstu skłoniła mnie poczyniona w ostatnim czasie obserwacja tego, jak coraz częściej zbudowane są  umowy deweloperskie oferowane do podpisania osobom chcącym kupić własne mieszkanie lub dom. Szalejący od wielu miesięcy popyt na rynku mieszkaniowym o niespotykanej wcześniej skali powoduje  postępujące obniżanie standardów traktowania klientów przez deweloperów. W obliczu dużego zainteresowania nieruchomościami mieszkaniowymi deweloperom przestaje zależeć na zapewnieniu nabywcom minimalnego standardu ich praw, które wynikają z przepisów prawnych. Dynamicznie rozwijający się rynek budowlany to także wzrost cen, wynagrodzeń, a także trudności ze znalezieniem pracowników i podwykonawców. Skłania to również deweloperów do dążenia do zmniejszania własnego ryzyka związanego z przekroczeniem terminów realizacji inwestycji - także w sposób niezgodny z prawem i, ujmując to delikatnie, nie do końca uczciwy wobec nabywców. Wychodzi bowiem na to, że nabywca - jako najsłabsze ogniwo łańcucha inwestycyjnego - jest zabezpieczony o wiele gorzej na wypadek opóźnień niż bank, sam deweloper, generalny wykonawca inwestycja i czy inni uczestnicy procesu budowlanego.