tel. 
W zdecydowanej większości przypadków zakupu mieszkania lub domu w budowie deweloperzy oferują nabywcom zabezpieczenie w postaci otwartego mieszkaniowego rachunku powierniczego. Popularność tego wariantu sięga ponad 90% – takie są dane za rok 2018. W marginalnych przypadkach deweloperzy posługują się rachunkiem zamkniętym albo w ogóle nie oferują nabywcom żadnego zabezpieczenia ich wpłat.
Króluje otwarty mieszkaniowy rachunek powierniczy
Tak jak przed rokiem, przyjrzałem się umowom deweloperskim, które przesłali mi klienci do sprawdzenia w 2018 roku. Zdecydowanie najpopularniejszym rozwiązaniem – spośród przewidzianych w art. 4 ustawy deweloperskiej – okazał się otwarty mieszkaniowy rachunek powierniczy. Nie powinno być to dla nikogo zaskoczeniem – jego stosowanie, z punktu widzenia dewelopera, jest najbardziej korzystne. Można o tym poczytać na przykład w tym artykule. Obecnie w ponad 90% przypadków deweloperzy stosują otwarte mieszkaniowe rachunki powiernicze. Stąd też z wielką krytyką spotkał się pomysł likwidacji tej opcji przedstawiony przez UOKiK w połowie 2018 roku.
Stale ulega zmniejszeniu odsetek przypadków, kiedy to bezpieczeństwo środków nabywcy gwarantuje zamknięty mieszkaniowy rachunek powierniczy. Obecnie zdarza się to w ok. 6% umów deweloperskich. Jeszcze mniej – bo 3% – to przypadki, gdzie deweloperzy nie stosują w ogóle żadnego zabezpieczenia wpłat nabywców. Jest to możliwe, jeśli rozpoczęli sprzedaż przedsięwzięcia deweloperskiego przed 29 kwietnia 2012 roku. W zdecydowanej większości przypadków obejmuje to obecnie wielkie, wieloetapowe inwestycje rozpoczęte przed 2012 r. Przykładami mogą być tutaj inwestycje realizowane w Trójmieście przez Grupę Inwestycyjną Hossa S.A., np. „Garnizon” i „Wiszące Ogrody” w Gdańsku czy „Sokółka Zielenisz” w Gdyni.
Zarówno w przypadku inwestycji z zamkniętym rachunkiem powierniczym, jak i przedsięwzięć realizowanych w ogóle bez mieszkaniowego rachunku powierniczego, nastąpił spadek ich popularności o ponad 30% r/r.
Czego można spodziewać się w przyszłości?
Jeśli zostanie uchwalona nowa ustawa deweloperska, która wprowadzi Deweloperski Fundusz Gwarancyjny, być może liczba inwestycji z zamkniętymi rachunkami powierniczymi wzrośnie. Będzie to możliwe, jeśli stawki wpłat na Deweloperski Fundusz Gwarancyjny zostaną odpowiednio zróżnicowane w zależności od tego czy deweloper wybierze otwarty czy zamknięty wariant mieszkaniowego rachunku powierniczego. Wtedy ocena atrakcyjności obu wariantów będzie musiała ulec rekalkulacji.
Podsumowanie obejmuje kilkaset umów deweloperskich oferowanych nabywcom do podpisu w okresie styczeń 2018 r. – grudzień 2018 r. Ujęto w nim umowy deweloperów z całej Polski, zarówno firmy z największych miast, średnich, jak i budujące w mniejszych miejscowościach. Zestawienie uwzględnia umowy oferowane przez deweloperów będących dużymi spółkami notowanymi na GPW o rozbudowanej strukturze holdingowej, średnich (lokalnych), jak i firmy niewielkie, rodzinne posiadające niewielką historię realizacyjną albo w ogóle nie mające doświadczenia.
